Угаан-медерелдиң хир-чамынга1 чагыртып, ооң кулу болуп чоруурунуң уржуундан янзы-бүрү хай-бачыттарга таваржып, боттарының серемчилел чогундан херек кырында чуртталгазынга хилинчек-човулаңга таваржып, оларның аарышкызын сеткил-сагыжынга, эът-кежинге халаажырап эрткенинден ону шын медереп билгеш, «Чүү болду бо?» деп боданы бергеш, Бурган Башкының айытканы - карачал кижиниң сагыыр ужурлуг беш дүрүмнерин азы Кенин2 сагылды хүлээнип алырын бодай берген буянныг чүдүкчүлерге тураскааттым.
Лобсаң Чөпел
༄༅། །དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་འབོག་ཆོག །
ГЕНЬЕНГИ ДОМБА БОГЧОК
Кенин сагылды дамчыдарының ёзулалы
༄༅། །བསླབ་པའི་གཞི་ལྔ་འཛིན་པའི་དགེ་བསྙེན་དུ་སྒྲུབ་པར་བྱ་དགོས་པས། དེའི་སླད་དུ་སྟོན་པའི་སྐུ་འདི་ལ་སྟོན་པ་དངོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཞག་སྟེ་ཕྱག་གསུམ་འཚོལ།
ЛАБИ ЖИ ҢА ЗИНБИ ГЕНЬЕНДУ ДУБАР ЧА ГѲПЭ, ДЭЙИ ЛЕДУ ДѲНБИ КУ ДИ ЛА ДѲНБА ҢѲГИ ДУШЕ ШАГДЕ ЧАК СУМ ЦѲЛ
– Үндезин беш сагылдарны3 сагып чоруур Кенин болуксаан силерлер, сагылды бодуңарга хүлээнип алыры-биле, бо Бурган Башкы Будданың овур-хевириниң мурнунга, Бурган башкы боду ылап-ла мында шын саадап олур деп бодал-биле баштай Бурганга үш катап тейлеп алыңар!
ཕྱག་གསུམ་འཚལ་བཅུག
ЧАК СУМ ЦЕЛЧУК
(Үш каттап тейледип алыр).
ད་ཁྱེད་ལ་སྡོམ་པ་སྤྱིན་པ་པོའི་ངོས་ལའང་ཕྱག་གསུམ་འཚོལ།
ДА КХЬЕЛА ДОМБА ЧИНПАПОЙИ ҢѲЛААҢ ЧАК СУМ ЦЕЛ
– Ам силерге сагылды дамчыдып турар кижиге4 база үш катап тейлеп алыңар.
ཞེས་བརྗོད། དེ་ནས་མདུན་དུ་ཙོག་པུར་འདུག་ཏུ་བཅུག་ཅིང་ཐལ་མོ་སྙིང་ཁར་སྦྱོར་དུ་བཅུག་ནསའོ་ལགས་སོ། ཁྱེད་རྣམས་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་བསྒྲུབ་པ་ལ་བསམ་པ་འདི་བཞིན་དུ་མ་གཡེང་བར་གྱིས།
ШЭ ЧЖѲ, ДЕНЕ ДҮНДУ ЦОКПУР ДУКДУ ЧУКЧИҢ, ТЭЛМО НЬИҢКАР ЧЖОРДУ ЧУКНЕ, О ЛАКСО, КХЬЕНАМ ГЕНЬЕНГИ ДОМБА ДУПАЛА САМПА ДИ ШИНДУ МА ЙЕҢВАР ГИ.
(деп чугаалаар. Оон мурнунга сѳгектендир олурткаш5 , холдарын чүрек дужунга чышпыр
наманчылай туттуруп алгаш)
– Оо кайгамчык-тыр! Силерлер Кенинниң сагылын хүлээнип ап тура, ѳскээр чардыкпаңар, бодалыңарны шак бо мынчаар тудуп алыңар!
དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ནི་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཙམ་བྱེད་དུ་བྱས་ནས་ཁས་ལེན་ལན་གསུམ་བྱས་པ་ལས་སྐྱེ་བ་ཡིན་པས་། ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་འདི་གང་དུ་སྐྱེས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས། སུ་དང་འགྲོགས་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གྲོགས། ཅི་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལས་མི་འདུག་པས། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བ་ལ་སྐྱབས་འཚོལ་དགོས།
ГЕНЬЕНГИ ДОМБАНИ КЬЯБСУ ДОВА ЦАМ ЧЕНЕ КХЕЛЕН ЛЕН СУМ ЧЕПА ЛЕ КЬЕВА ЙИНПЕ НА, КХАМ СУМ КХОРВА ДИ ГАҢДУ КЬЕ КЬЯҢ ДУГҢЕЛГИ НЭ, СУ ДАҢ ДОКЬЯҢ ДУГҢЕЛГИ ДОК, ЧИ ЛА ЛОҢ ЧѲТКЬЯҢ ДУГҢЕЛГИ ЛОҢЧѲТЛЕ МИНДУГПЕ, КХОРВИ ДУГҢЕЛЛЕ ТАРВА ЛА КЬЯБ ЦѲЛ ГѲ.
– Кенин кижиниң сагылы болза, “камгалалды диледим”6 деп, албан бо сѳстерни үш катап катаптаанындан тѳрүттүнер. Чүге дизе үш диптиг7 очалаңның8 кайызынга-даа тѳрүттүнзүвүссе дѳмей-ле човулаңныг чер болур, кым-биле-даа эдеришсивиссе дѳмей-ле ол човулаңныг эш болур, кандыг-даа кежик тыпсывысса ол дѳмей-ле човулаңның кежии болур, ында оон ѳске чүве чок. Ынчангаш очалаңның човулаңындан хосталып алыр деп күзээр болзувусса, биске камгалал херек апаар.
དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་པས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐྱོབ་མི་ནུས་ཏེ། རང་ཡང་འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བཅིངས་པ་ཡི། འཇིག་རྟེན་ལྷ་ཡིས་སུ་ཞིག་སྐྱོབ་པར་ནུས ཞེས་གསུངས་པ་ཡིན དེས་ན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱིས་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་པས།སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་ནས་ལམ་སྟོན་པ་པོ་ཞུ ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་ནས་སྐྱབས་དངོས་ཞུ དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་ནས་ལམ་བསྒྲུབ་པའི་ཟླ་གྲོགས་ཞུ་སྙམ་པའི་སྒོ་ནས།སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་མི་གནས་པའི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་པར་བྱ།
ДЕ ЯҢ ЧЖИГДЕНБИ ЛХА ЛАСОКПЕ КХОРВИ ДУГҢЕЛЛЕ КЬЁБ МИНҮДЕ, РАҢ ЯҢ КХОРВИ ЦѲНРАР ЧИҢБАЙИ, ЧЖИГДЕН ЛХАЙИ СУ ШИК КЬЁБАР НҮ, ШЕ СУҢБА ЙИН, ДЕНА КѲНЧОК СУМГИ КХОРВИ ДУГНЕЛЛЕ КЬЁБ НҮПЕ, САҢГЬЕ ЛА КЬЯБСУ СОҢНЕ ЛАМ ДѲНБАПО ШУ, ЧѲЛА КЬЯБСУ СОҢНЕ КЬЯБ ҢѲ ШУ, ГЕНДҮНЛА КЬЯБСУ СОҢНЕ ЛАМ ДУБИ ДАДОК ШУ НЬЯМБИ ГОНЕ, СЕМЧЕН ТАМЧЕКИ ДѲНДУ МИНЕПИ НЬЯҢЕН ЛЕ НДЕПА ЗОКПИ САҢГЬЕ ДУПАР ЧА.
– Ол чер ээлери, чер ээзи бурганнар9 очалаңның човулаңындан бисти камгалап шыдавас, чүге дизе “Боттары очалаңның хоругдалында кинчилеткен болганда, олар – черниң бурганнары кымны камгалап шыдаарыл?” – деп ном-судурларда бижип турар. Ынчангаш очалаңның човулаңындан долузу-биле бисти чүгле Үш Эртине камгалап шыдаар. Будда Бурганны шын оруктуң айтыкчызы кылдыр кѳрүп, камгалалды чүгле оон дилээр апаар бис. Ооң соонда Дхарманы ылап-ла ёзулуг камгалалым бо чүве деп, аңаа бүзүреп, оон камгалалды дилээр. Саңха мени шын орукче уштап-баштап бээр, буянныг эштерим ол деп, улуг идегел-биле камгалалды дилээр. Шак-ла ынчалдыр Үш Эртинеден камгалалды дилеп чорааш, бүгү-ле амылыгларның кежик-чолу дээш, доктаамал, турум чыргалдың үндезини болур Долу Бурган Деңнелинче чүткүүр ужурлуг бис.
དེའི་ཕྱིར་དུ་དུས་འདི་ནས་མ་ཤིའི་བར་དུ་ཡོངས་རྫོགས་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་བླངས་ལ་སྲུང་དགོས། བསྲུང་བྱ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ལ། འདུལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་སྙིང་པོ་ལས། སྣ་གཅིག་སྣ་འགའ་ཕལ་ཆེར་སྤྱོད། །ཡོངས་རྫོགས་སྤྱོད་དང་ཚངས་སྤྱོད་དང༌། སྐྱབས་འགྲོའི་དགེ་བསྙེན་རྣམ་པ་དྲུག །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར།
ДЕЙИ ЧИРДУ ДҮ ДИНЕ МАШИЙИ ПАРДУ ЁҢЗОК ГЕНЬЕНГИ ДОМБА ЛАҢЛА СУҢ ГѲ, СУҢЧА ГЕНЬЕНГИ ДОМБАЛА ДҮЛВА ГЬЯЦОЙИ НЬИҢБО ЛЕ, НА ЧИК НА ГА ПЕЛЧЕР ЧѲ, ЁҢЗОК ЧѲ ДАҢ ЦАҢ ЧѲ ДАҢ, КЬЯБДОЙИ ГЕНЬЕН НАМПА ДУК, ШЕ СУҢПА ТАР.
– Ол дээш, бо үеден эгелээш ѳлгүжеңерге чедир Кенинниң сагылын долузу-биле хүлээнип алыр, ол-ла. Анаа-ла хүлээнип алыр база эвес, хүлээнгеш, ол сагылды арыы-биле сагыыр. Кенинниң сагыыр ужурлуг сагылынга хамаарыштыр “Далай дег Виная10 Ѳѳредииниң чүрээ” – деп судурда: “Чангызын, чартыын, барык шуптузун сагаан. Долузу-биле сагаан болгаш арыы-биле сагаан. База камгалалдыг Кенин дээни ышкаш, Кенин сагылдыгларның хевирлери алды аңгы болур.” – деп, ынчаар бижип турар.
བསྲུང་བྱ་ལའང་དེང་སང་དུས་ཀྱི་དབང་གིས་བསླབ་གཞི་ལྔ་ཁས་བླང་ཡང་། དེ་ལྟར་བསྲུང་བ་ཧ་ཅང་དཀོན་པ་སྣང་བས། རྗེ་གུང་ཐང་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེའི་གསུངས་ལས། བསླབ་བྱ་ཞུ་བ་མང་ཡང་སློབ་པ་ཉུང༌། སྡོམ་པ་གནོས་པ་མང་ཡང་སྲུང་བ་དཀོན །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཐོག་མ་ནས་རང་ནུས་ལ་དཔག་ནས་གང་སྲུང་ཐུབ་པ་དེ་ཁས་ཆེ་ལ་གྱོང་ཆུང་བ་སྣང་བའི་བསྲུང་བྱ་སྣ་གཅིག་ཙམ་བསྲུང་བ་ལ་སྣ་གཅིག་དགེ་བསྙེན སྣ་གཉིས་བསྲུང་བ་ལ་སྣ་འགའ་དགེ་བསྙེན། དེ་གསུམ་དང་བཞི་བསྲུང་བ་ལ་ཕལ་ཆེར་དགེ་བསྙེན། མི་ཚངས་སྤྱོད་ཡང་བསྲུང་བ་ལ་ཚངས་སྤྱོད་དགེ་བསྙེན།བསླབ་གཞི་ལྔ་བསྲུང་བ་ལ་ཡོངས་རྫོགས་དགེ་བསྙེན་བཅས་ཐ་སྙད་དུ་ཡོད་པ་དེ་བཞིན་དུ་རང་རང་གི་གང་དང་གང་བསྲུང་བ་ལ་དེ་དང་དེ་འཛིན་པའི་དགེ་བསྙེན་དུ་གཟུང་དུ་གསོལ་སྙམ་པ་གྱིས་ལ་རྗེས་ཟློས་མཛོད་ཅིག
СУҢЧА ЛА АҢ ДЕҢСАҢ ДҮКИ ВАҢГИ ЛАБЖИ ҢА КХЕ ЛАҢ ЯҢ, ДЕ ТАР СУҢВА ХАЧАҢ КѲНПА НАҢВЕ, ЧЖЕ ГУҢТАҢ ДЕНБИ ДѲНМЕЙИ СУҢЛЕ, ЛАБЧА ШУВА МАҢ ЯҢ ЛОБА НЬЮҢ, ДОМБА НѲПА МАҢ ЯҢ СУҢВА КѲН, ШЕ СУҢПА ТАР ТОГМА НЕ РАҢ НҮ ЛА БАГНЕ ГАҢ СУҢ ТУПА ДЕ КХЕ ЧЕ ЛА ГЬЁҢ ЧУҢВА НАҢГВИ СУҢЧА НА ЧИК ЦАМ СУҢВА ЛА НА ЧИК ГЕНЬЕН, НА НЬИ СУҢВА ЛА НА ГА ГЕНЬЕН, ДЕ СУМ ДАҢ ЖИ СУҢВА ЛА ПЕЛЧЕР ГЕНЬЕН, МИ ЦАҢЧѲ ЯҢ СУҢВА ЛА ЦАҢЧѲ ГЕНЬЕН, ЛАБЖИ ҢА СУҢВА ЛА ЁҢЗОК ГЕНЬЕН ЧЕ ТА НЬЭДУ ЁПА ДЕ ЖИНДУ РАҢ РАҢГИ ГАҢ ДАҢ ГАҢ СУҢВА ЛА ДЕ ДАҢ ДЕ ЗИНБИ ГЕНЬЕНДУ ЗУҢДУ СѲЛ НЬЯМБА ГЬИ ЛА, ЧЖЕ НДѲ ЗѲ ЧИК.
– Сагыыр ужурлуг сагылдарынга хамаарыштыр амгы үеде бистиң бо чурттап турар үевистиң аайы-биле үндезин беш Кенин хүлээнип-даа алган болза, ол сагылды ол-ла хевээр ѳлгүже дээр арыы-биле тудуп, сагып каар кижилер дыка ховар болур. Шак-ла ынчалдыр Чже Гуңтаң Денбии Дѳнмениң11: “Чагыг-сүме дилеп алыксаар кижилер хѳй, ынчалза-даа ол сүмени ёзулуг чүрээнче киирип, сиңирип алыр улус дыка эвээш. Сагылды хүлээнип алыр улустар хѳй, ынчалза-даа алган сагылын олчаан сагып, тудуп, хажытпас улус дыка эвээш.” – деп бижип турарынга дүүштүр, сагыл алыр бетинде эгезинде-ле кижи бодунуң хире-шаан миннип, шыдаар мен деп чүвени хүлээнири чугула болур болгаш, ооң түңнелиде улуг хора база чок болур. Ынчангаш сагылдың чангызын хүлээнгеш, сагып чоруур кижини–эгелекчи Кенин дээр. Ийини хүлээнгеш, сагып чоруур кижини–чартык Кенин дээр. Беш сагылдың үжүн азы дѳртүн хүлээнгеш, сагып чоруур кижини–барык Кенин дээр. Эр-хережээн харылзаа шуут кылбас мен деп даңгырак берген кижини–арыг Кенин дээр. Үндезин беш сагылды долузу-биле хүлээнгеш, сагып чоруур кижини–долу Кенин деп, тус-тузунда Кениннерниң аттарының бары ышкаш, кижи бодунуң шыдаар-шыдавазын минип тургаш, Кенинниң сагылын хайырлаңар деп, дилевишаан, катаптаңар чаа.
།ཅེས་བརྡ་འཕྲོད་ངེས་བྱ་ལ་འདི་བཞིན་བརྗོད་ཟློས་བྱའོ།
ЧЕ ДАТѲ ҢЕЧА ЛА ДИ ЖИН ЧЖѲ ДѲ ЧАО
(деп, тайылбырны албан ындыг янзылыг кылдыр чорудар)
བཙུན་པ་དགོངས་སུ་གསོལ བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་རྐང་གཉིས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ བདག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་བཙུན་པས་གཟུང་དུ་གསོལ།
ЦҮНПЕ ГОҢСУ СѲЛ, ДАГ МИҢ ДИ ШЕ ГЬИВА ДҮ ДИ НЕ ЗУҢДЕ ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ КАҢНЬИ НАМКЬИ ЧОК САҢГЬЕ ЛА КЬЯБСУ ЧИО, ДѲЧАКДАҢ ДЕЛВА НАМГИ ЧОК ЧѲЛА КЬЯБСУ ЧИО, ЦОК НАМКЬИ ЧОК ГЕНДҮН ЛА КЬЯБСУ ЧИО, ДАК ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ ГЕНЬЕНДУ ЦҮНПЕ ЗУҢДУ СѲЛ.
– Башкы, менче ээ кѳрнүп кѳрүңер! Мен,________________, бо үеден эгелээш, ѳлгүжемге чедир ийи буттугларның12 дээдизи Бурган Башкы Буддадан камгалалды дилеп тур мен. Хандыкшыл чоктуң дээдизи13 Дхармадан камгалалды дилеп тур мен. Чыыштарның14 дээдизи Саңхадан камгалды дилеп тур мен. Ѳлгүжемге чедир Кенин кылдыр мени силер эдертип кѳрүңер, Башкы.
།ཞེས་ལན་གསུམ་བཟླ་དགོས་པར་གསུངས་པས་གཉིས་པའི་ཡང་རྗེས་ཟློས་གྱིས།
ШЕ ЛЕН СУМ ДА ГѲПАР СУҢПЕ НЬИПИ ЯҢ ЧЖЕ ДѲГЬИ
(ынчалдыр үш катап катаптаар ужурлуг деп, номнарда ынчаар бижип турар. Ынчангаш мени эдертир база ийи дугаар кылдыр ону катаптаңар)
བཙུན་པ་དགོངས་སུ་གསོལ བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་རྐང་གཉིས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ཚེགས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། བདག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་བཙུན་པས་གཟུང་དུ་གསོལ།
ЦҮНПЕ ГОҢСУ СѲЛ, ДАГ МИҢ ДИ ШЕ ГЬИВА ДҮ ДИ НЕ ЗУҢДЕ ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ КАҢНЬИ НАМКЬИ ЧОК САҢГЬЕ ЛА КЬЯБСУ ЧИО, ДѲЧАКДАҢ ДЕЛВА НАМГИ ЧОК ЧѲЛА КЬЯБСУ ЧИО, ЦОК НАМКЬИ ЧОК ГЕНДҮН ЛА КЬЯБСУ ЧИО, ДАК ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ ГЕНЬЕНДУ ЦҮНПЕ ЗУҢДУ СѲЛ.
– Башкы, менче ээ кѳрнүп кѳрүңер! Мен,_______________, бо үеден гелээш, ѳлгүжемге чедир ийи буттугларның дээдизи Бурган Башкы Буддадан камгалалды дилеп тур мен. Хандыкшыл чоктуң дээдизи Дхармадан камгалалды дилеп тур мен. Чыыштарның дээдизи Саңхадан камгалды дилеп тур мен. Ѳлгүжемге чедир Кенин кылдыр мени силер эдертип кѳрүңер, Башкы.
ཞེས་བརྗོད
ШЕ ЧЖѲ.
(деп катаптаар)
གཉིས་པ་སོང་བའི་རྗེས་སུ་ཆོ་གའི་ཚིག་འདི་ལ་དུམ་བུ་གསུམ་ཡོད་པས དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ་ཡན་ཆད་སྐྱབས་བརྗོད་། བདག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་ཞེས་པ་བདག་བརྗོད་པ། བཙུན་པས་གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་པ་གཞན་བརྗོད་པ་ཡིན་པས། བདག་བརྗོད་པ་དགེ་བསྙེན་དུ་ཞེས་པའི་ཚིག་བརྗོད་པ་དང་མཉམ་དུ་ཁྱེད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་སྐྱེ།
НЬИПА СОҢВИ ЧЖЕСУ ЧОГАЙИ ЦИК ДИЛА ДУМБУ СУМ ЙѲПЕ, ГЕНДҮН ЛА КЬЯБСУ ЧИО ЙЕНЧЕ КЬЯБ ЧЖѲПА, ДАК ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ ГЕНЬЕНДУ ШЕПА ДАК ЧЖѲПА, ЦҮНПЕ ЗУҢДУ СѲЛ ШЕПА ЖЕН ЧЖѲПА ЙИНПЕ, ДАК ЧЖѲПА ГЕНЬЕНДУ ШЕПИ ЦИК ЧЖѲПАДАҢ НЬЯМДУ КХЬЕКЬИ ГЬЮЛА ГЕНЬЕНГЬИ ДОМБА КЬЕ.
– Ийи дугаар катаптаан соонда, үш дугаар катаптаарының мурнунда, ёзулалдың сѳстерин үш кезекке чара кѳрээлиңер. “Саңхадан камгалалды дилеп тур мен” – деп турар одуругдан ѳрү одуругларны тѳдү алырга, силер камгалал дилеп турганыңар ол. “Мени ѳлгүжемге чедир Кенин кылдыр” – деп чугаалап тургаш, боттарыңарның дугайында чугаалап турганыңар ол болур. “Башкы эдертип кѳрүңер” – деп тургаш, ѳске кижини чугаалап турган силер. Ынчаарга “Мени” деп тургаш, оон “Кенин кылдыр” деп чугаалап турар үеңерде, боттарыңарның иштики сагыш-сеткилиңер-биле Кенин сагылдыг ѳске кижи апардым деп, ынчаар бодаар ужурлуг силер.
ངེད་ཁྱེད་ཀྱི་སློབ་དཔོན་དུ་གྱུར་པ་ཡིན་པས་ན། དགེ་བསྙེན་དུ་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་ངེད་ཀྱིས་སྐད་གཟིངས་མཐོ་བ་དང་། ཁྱེད་ཀྱིས་དགེ་བསྙེན་དུ་ཞེས་རྗེས་སུ་བཟློ་བ་དང་མཉམ་དུ་བདག་གི་རྒྱུད་ལ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་ཐོབ་པའི་དུས་འདི་ཡིན་སྙམ་པའི་ཐོབ་བློ་སྐྱེས་པ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བས། དེ་དུས་སྡོམ་པ་ཐོབ་པར་ཤེས་པ་དང་། སློབ་དཔོན་དུ་གྱུར་ནས་སློབ་དཔོན་གྱིས་གཟུང་དུ་གསོལ་ཞེས་དགོས་པས དེ་ཡིད་ལ་ཞོག་ལ་གསུམ་པའི་ཡང་རྗེས་ཟློས་གྱིས།
ҢЕ КХЬЕКЬИ ЛОПѲНДУ ГЬЮРПА ЙИНПЕ НА, ГЕНЬЕНДУ ШЕПИ КАПСУ ҢЕКЬИ КЕ ЗИҢ ТОВАДАҢ, КХЬЕКЬИ ГЕНЬЕНДУ ШЕ ЧЖЕСУ ДОВАДАҢ НЬЯМДУ ДАГИ ГЬЮЛА ГЕНЬЕНГЬИ ДОМБА ТОПИ ДҮ ДИ ЙИН НЬЯМБИ ТОПЛО КЬЕВА ШИНДУ ГЕЛ ЧЕВЕ, ДЕ ДҮ ДОМБА ТОПАР ШЕПАДАҢ, ЛОПѲНДУ ГЬЮРНЕ ЛОПѲНГЬИ ЗУҢДУ СѲЛ ШЕ ГѲПЕ, ДЕ ЙИЛА ШОКЛА СУМПИ ЯҢ ЧЖЕ ДѲГЬИ.
– Мен силерниң башкыңар болу бээр мен, чылдагааны чүдел дээр болза, мындыг. Кажан “Кенин кылдыр” – деп чугаалап турар үемде, мен ол сѳстерни шала ыыткыр кылдыр чугаалаар мен. А силер “Кенин кылдыр” – деп мээң соомдан катаптап турар үеңерде, сагыш-сеткилимде Кенинниң сагылының үрезини тарыттынган, Кенин апарган үем бо эвеспе деп, ындыг бодалды сеткилиңерге оттурар силер. Шак-ла ынчалдыр, ол үеде сагылдыг апарган мен деп медерээри кончуг чугула. Ынчалдыр башкыңар апарган болганымдан “Башкы силер эдертиңер” деп сѳстерни “Ачы-хавыялыг, Башкым, силер, эдертиңер” деп үш дугаар катаптаарда, ынчаар ѳскертип алгаш, катаптаар силер.
ཞེས་བརྗོད བཙུན་པ་དགོངས་སུ་གསོལ བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་རྐང་གཉིས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ བདག་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དགེ་བསྙེན་དུ་སློབ་དཔོན་གྱིས་གཟུང་དུ་གསོལ སློབ་དཔོན་གྱིས་དེ་དགེ་བསྙེན་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཡིན་། ཁྱོད་རང་རྣམས་ཀྱིས་ལེགས་སོཀྱིས་ཞེས་བརྗོད།དེས་ཁྱོད་ཀྱི་དགེ་བསྙེན་གྱི་དོམ་པ་ཐོབ་པ་ཡིན། ཐོབ་ཀྱང་མ་བསྲུང་ན་ཕན་ཡོན་ཆེན་པོ་མི་འབྱུང་།
ШЕ ЧЖѲ, ЦҮНПЕ ГОҢСУ СѲЛ, ДАГ МИҢ ДИ ШЕ ГЬИВА ДҮ ДИ НЕ ЗУҢДЕ ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ КАҢНЬИ НАМКЬИ ЧОК САҢГЬЕ ЛА КЬЯБСУ ЧИО, ДѲЧАКДАҢ ДЕЛВА НАМГИ ЧОК ЧѲЛА КЬЯБСУ ЧИО, ЦОК НАМКЬИ ЧОК ГЕНДҮН ЛА КЬЯБСУ ЧИО, ДАК ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ ГЕНЬЕНДУ ЛОПѲНГЬИ ЗУҢДУ СѲЛ, ЛОПѲНГЬИ ДЕ ГЕНЬЕНДУ ДУПИ ТАП ЙИНО, КЬЁРАҢ НАМКЬИ ЛЕКСО ГЬИ ШЕ ЧЖѲ, ДЕ КЬЁКЬИ ГЕНЬЕНГЬИ ДОМБА ТОПА ЙИН, ТОП КЬЯҢ МА СУҢНА ПЕНИЙѲН ЧЕНПО МИЧЖУҢ.
(деп тайылбырлаар)
– Башкы, менче ээ кѳрнүп кѳрүңер! Мен,________________, бо үеден эгелээш, ѳлгүжемге чедир ийи буттугларның дээдизи Бурган Башкы Буддадан камгалалды дилеп тур мен. Хандыкшыл чоктуң дээдизи Дхармадан камгалалды дилеп тур мен. Чыыштарның дээдизи Саңхадан камгалды дилеп тур мен. Ѳлгүжемге чедир Кенин кылдыр мени Ачы-хавялыг, Башкым, силер, эдертип кѳрүңерем.
(Башкы чугаалаар)
– Ол Кенинниң сагылын дамчыдар аргазы ол-дур.
(Сагыл хүлээнип турар буянныглар улуг ѳѳрүшкү-биле чугаалаар)
– Кайгамчык-тыр!
(Башкы чугаалаар)
– Ынчалдыр Силер Кенинниң сагылын хүлээнип алганыңар ол. Хүлээнген соонда сагылды эки
сагывас болзуңарза, ооң улуг-ла дузазы чок болур.
ཉེས་དམིགས་ཆེན་པོ་འབྱུང་བས་བསྲུང་དགོས། བསྲུང་ལུགས་ནི་དགྲ་བཅོམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་སྲོག་གཅོད་པ་སོགས་ལྔ་ཡིད་ཀྱིས་སྤངས་ཏེ། ལུས་ངག་གིས་སླར་ལོག་པ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་ཀྱང་བསླབ་སྙམ་པ་བགྱིས་ལ་རྗེས་ཟློས་གྱིས།
НЬЕМИК ЧЕНПО ЧЖУҢПЕ СУҢ ГѲ, СУҢ ЛУКНИ ДА ЧОМПА НАМКЬИ СОК ЧѲПА СОК ҢА ИКЬИ ПАҢДЕ, ЛҮ ҢАГИ ЛАР ЛОКПА ДЕ ЖИНДУ ДАК КЬЯҢ ЛАП НЬЯМГЬИ ЛА ЧЖЕ ДѲ ГЬИ.
– Харын сагылды сагываска ооң хоразы дыка улуг болур болганындан, ону эки сагыыр херек. Сагыырының дүрүмү дээрге амылыгларның амы-тынын үзери дээн ышкаш, беш ёраны сагыш-сеткилден чок кылып, мага-боду болгаш дыл-домаа-биле база ол ёраларны кылырындан Архаттарның15 ойталап чорааны дег, мен база шак-ла ынчаар сагыыр мен дээн бодал-биле катаптаңар чаа.
སློབ་དཔོན་དགོངས་སུ་གསོལ། ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གིས་ཇིས་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་སླར་ལོག་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བས་ཀྱང་དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་སྤང་ཏེ་སྲོག་གཅོད་པ་ལས་སླར་ལྡོག་པར་བགྱིའོ། ཡན་ལག་དང་པོ་འདིས་བདག་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གི་བསླབ་པ་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་བོ། རྗེས་སུ་བསྒྲུབ་བོ། རྗེས་སུ་བགྱིད་དོ།
ЛОПѲН ГОҢСУ СѲЛ, ЧЖИ ТАР ПАКПА ДА ЧЖОМБА ДЕ ДАГИ ЧЖИ СИ ЦОЙИ ПАРТУ СОК ЧѲПА ЛЕ ЛАР ЛОКПА ДЕ ЖИНДУ ДАК МИҢ ДИ ШЕ ГЬИПА ДҮ ДИ НЕ ЗУҢДЕ ЧЖИ СИ ЦОЙИ ПАРТУ СОК ЧѲПА ПАҢДЕ СОК ЧѲПА ЛЕ ЛАР ДОКПАР ГЬИЙО, ЙЕНЛАК ДАҢБО ДИ ДАК ПАКПА ДА ЧЖОМБА ДЕДАГИ ЛАПА ЛА ЧЖЕ СУ ЛОПО, ЧЖЕ СУ ДУПО, ЧЖЕ СУ ГЬИДО.
Лама башкым, менче ээ кѳрнүп кѳрүңер!
Ыдыктыг Архаттар боттарының ѳлүп каарынга чедир амы-тын үзеринден ойталап чорааны дег, Мен,__________, бо хүнден эгелээш, ѳлгүжемге чедир, амылыг-амытан тыны үспес мен, амы-тын үзеринден ойталап чоруур мен. Сагылымның бир дугаар сагыыр дүрүмү ол. Мен Ыдыктыг Архаттарның сагылынга катчып тур мен, олар дег сагылымны ынчаар сагыыр мен, олар дег боттандырар мен.
གཞན་ཡང་ཇི་ལྟར་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གིས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་འབྲུའི་ཆང་དང་། བཅོས་པའི་ཆང་དང་། མྱོས་པར་འགྱུར་བ་བག་མེད་པའི་གནས་སྤངས་ཏེ། འབྲུའི་ཆང་དང་། བཅོས་པའི་ཆང་དང་། མྱོས་པར་འགྱུར་བ་བག་མེད་གནས་ལས་སླར་ལོག་པ་དེ་བཞིན་དུ བདག་མིང་འདི་ཞེས་བགྱི་བས་དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་ཇི་སྲིད་འཚེའི་བར་དུ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་དང་། འདོད་པས་ལོག་པར་གཡེམ་པ་དང་རྫུན་དུ་སྨྲ་བ་དང་། འབྲུའི་ཆང་དང་། བཅོས་པའི་ཆང་དང་མྱོས་པར་འགྱུར་བ་བག་མེད་པའི་གནས་སྤངས་ཏེ།འབྲུའི་ཆང་དང་།བཅོས་པའི་ཆང་མྱོས་པར་འགྱུར་པ་བག་མེད་གནས་ལས་སླར་ལྡོག་པར་བགྱིའོ།
ЖЕНЬЯҢ ЧЖИТАР ПАКПА ДА ЧЖОМБА ДЕ ДАГИ ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ МА ЧИНБАР ЛЕНБА ДАҢ, ДѲПЕ ЛОКПАР ЙЕМБАДАҢ, ЗҮНДУ МРАВА ДАҢ, ДУЙИ ЧАҢДАҢ, ЧѲПИ ЧАҢДАҢ, НЬЁПАР ГЬЮРПА ПАГ МЕПИ НЕ БАҢДЕ, ДУЙИ ЧАҢДАҢ, ЧѲПИ ЧАҢДАҢ, НЬЁПАР ГЬЮРПА ПАГ МЕПИ НЕ ЛЕ ЛАР ЛОКПА ДЕ ЖИНДУ, ДАК МИҢ ДИ ШЕ ГЬИПЕ ДҮ ДИ НЕ ЗУҢДЕ ЧЖИСИ ЦОЙИ ПАРТУ МА ЧИНБАР ЛЕНБА ДАҢ, ДѲПЕ ЛОКПАР ЙЕМБАДАҢ, ЗҮНДУ МРАВА ДАҢ, ДУЙИ ЧАҢДАҢ, ЧѲПИ ЧАҢДАҢ, НЬЁПАР ГЬЮРПА ПАГ МЕПИ НЕ БАҢДЕ ДУЙИ ЧАҢДАҢ, ЧѲПИ ЧАҢ НЬЁПАР ГЬЮРПА ПАГ МЕПИ НЕ ЛЕ ЛАР ДОКПАР ГЬИЙО.
База ол ышкаш, Ыдыктыг Архаттар боттарының ѳлүп каарынга чедир бербээнин албайн, хандыкшылдыг самыын-садар чорук кылбайн, мегелевейн, тараа арагазы болгаш хоран холуксаалыг16 арага ишпейн, угаан-медерелдиң серемчилелин чидириптер чүүл бүрүзүнден ойталап чораан. Ынчангаш тараа арагазы болгаш хоран холуксаалыг арага ишпейн, угаан-медерелдиң серемчилелин чидириптер чүүл бүрүзүнден ойталааш, эки талазынче чайлап, ѳскерлип чорааны дег, Мен,______________, бо хүнден эгелээш, ѳлгүжемге чедир улустуң бербээнин албайн, хандыкшылдыг самыын-садар чорук кылбайн, мегелевейн, тараа арагазы болгаш хоран холуксаалыг арага ишпейн, угаан-медерелдиң серемчилелин чидириптер чүүл бүрүзүнден база ойталап, эки талазынче чайлап, ѳскерли берейн.
ཡན་ལག་ལྔ་པོ་འདིས་འཕགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་དེ་དག་གི་བསླབ་པ་ལ་རྗེས་སུ་སློབ་བོརྗེས་སུ་བསྒྲུབ་བོ།རྗེས་སུ་བགྱིད་དོ།
ЙЕНЛАК ҢАБО ДИ ПАКПА ДА ЧЖОМБА ДЕ ДАГИ ЛАПА ЛА ЧЖЕ СУ ЛОПО, ЧЖЕ СУ ДУБО, ЧЖЕ СУ ГЬИДО.
Үндезин беш сагылым ол. Мен Ыдыктыг Архаттарның сагылынга катчып тур мен, олар дег сагыыр мен, олар дег боттандырар мен.
སློབ་དཔོན་གྱིས།ཐབས་ཡིན་ནོ།ཁྱོད་རང་ལེགས་སོ་ཞེས་བརྗོད།དགེ་བསྙེན་གྱིས་ལེགས་སོ་ཞེས་བརྗོད་དོ།
ЛОПѲНГЬИ ТАП ЙИНО, КХЬЁРАҢ ЛЕКСО ШЕ ЧЖѲ, ГЕНЬЕНГЬИ ЛЕКСО ШЕ ЧЖѲДО.
(Башкы чугаалар):
– Аргазы ол-дур! Силер шупту кайгамчык-тыр деп чугаалаңар!
(Кениннер шупту улуг ѳѳрүшкү-биле):
– Кайгамчык-тыр!
སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་བྱ་ལ། དགག་པའི་བསླབ་བྱ་ནི། ཚངས་སོགས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་བློ་ཕུག་གཏོད་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འཆའ་བ་དང་། དེ་དག་གི་རྟེན་ལ་ཕྱག་མི་བྱ། མུ་སྟེགས་ཀྱི་སྟོན་པ་དང་། མི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལའང་བློ་ཕུག་གཏོད་དུ་མི་རུང་། ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་བས་སེམས་ཅན་གང་ཡང་རུང་བ་ལ་གནོད་ཅིང་འཚེ་བ་རང་གིས་དང་།གཞན་བྱེད་དུ་བཅུག་ཏུ་མི་རུང་དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་བས་མུ་སྟེགས་ཅན་དང་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་སོགས་ལ་བློ་གཏད་དེ་འགྲོགས་སུ་མི་རུང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་གུས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྐུའི་རྟེན་བཅས་ལ་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་དངོས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཞག་སྟེ་ཕྱག་སོགས་གུས་པར་བྱེད་པ་ལས་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྐུ་ལ་ལེགས་ཉེས་ཀྱི་དཔྱད་འདོགས་པ་དང་རིན་ཐང་གི་ཚད་གཞལ་བ་དང་ས་རྗེན་པར་འཇོག་པ་སོགས་མ་གུས་པ་སྤངས་ཏེ་གུས་པར་བྱ་དགོས།
КЬЯБДОЙИ ЛАПЧА ЛА, КАКПИ ЛАПЧА НИ, ЦАҢСОК ЧЖИГДЕНПИ ЛХА ЛА ЛО ПУК ДѲПИ ГО НЕ КЬЯБ ЧАВА ДАҢ, ДЕ ДАГИ ДЕНЛА ЧАК МИЧА, МУДЕКЬИ ДѲНБА ДАҢ, МИ ГЕВИ ШЕНЬЕН ЛААҢ ЛО ПУК ДѲ ДУ МИ РУҢ, ЧѲ ЛА КЬЯБСУ СОҢВИ СЕМЧЕН ГАҢ ЯҢ РУҢВА ЛА НѲЧИҢ ЦЕВА РАҢГИ ДАҢ, ЖЭН ЧЕДУ ЧУК ДУ МИ РУҢ, ГЕНДҮН ЛА КЬЯБСУ СОҢВИ МУДЕКЧЕН ДАҢ, ДИКПИ ДОГПО СОКЛА ЛО ДЭ ДЕ ДОГСУ МИ РУҢ, ДЕВАР ШЕКПА ЛА ГҮПИ СЕМКЬИ КУЙИ ДЕНЧЕ ЛА ЯҢ ДЕВАР ШЕКПА ҢѲКЬИ ДУШЕ ЖАКДЕ ЧАКСОК ГҮПАР ЧЕПА ЛЕ ДЕВАР ШЕКПИ КУ ЛА ЛЕКНЬЕКЬИ ЧЕ НДОКПА ДАҢ, РИНТАҢГИ ЦЭ ЖЕЛВА ДАҢ, СА ЧЖЕНПАР ЧЖОКПА СОК МА ГҮПА ПАҢДЕ ГҮПАР ЧА ГѲ.
Камгалал дилээриниң сагылында сагылдыг кижиниң кылбас ужурлуг сагыыр чүүлдери бар. Силер ам Бурган Башкы Буддадан камгалал дилеп турар болганыңарда — Брахма дээн ышкаш, черниң бурганнарынга чүс хуу бүзүрел азы идегел-биле камгалал, ѳршээл дилевес ужурлуг силер. Ындыг хевирлиг чер-делегей бурганнарының овур-хевирлеринге тейлеп, чүдүп база болбас. Ѳске чүдүлгелерниң Бурганнары болгаш нүгүлдүг башкыларынга бүзүреп, идегеп, ынанып база болбас. Дхарма Ѳѳредиинден камгалал дилеп турар болганыңарда — кандыг-даа амылыг-амытаннар болза оларга хора-чедирери бодуңарны азы ѳске-даа кижини ынаар ыдалап болбас ужурлуг силер. Саңхадан камгалал дилеп турар болганыңарда–ѳске чүдүлгелиг улус болгаш нүгүлдүг эш-ѳѳрлер-биле идегел болгаш бүзүрел-биле эдержип болбас. Чыргалдыгга17 улуг хүндүткелди кѳргүзүксээр болзуңарза, ооң овур-хевирин шынна Чыргалдыг бо-дур деп, быжыг идегел-биле тейлеп-чүдүп чоруңар. Чыргалдыгның овур-хевирин кѳргүскен чурук азы тураскаалдарны чараш азы багай-дыр деп, ѳртээ чиик азы аар-дыр деп, белинден куду деңнелдиг черге салып дээн уткалыг хүндүткел чок хамаарылганы кѳргүспейн, улуг хүндүткелди кѳргүзүп чоруңар.
ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་བས་ལུང་གི་གླེག་བམ་དང་། ཐ་ན་ཡིག་འབྲུ་ན་གཅིག་ཚུན་ཆད་ལ་ཡང་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ལྟ་བུའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་དེ་ཕྱག་དང་།བཀུར་སྟི་བྱ་བ་ལས།ས་རྗེན་པར་འཇོག་པ་དང་།ཟོང་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་།གཏའ་མར་འཇོག་པ་དང་།ལྷམ་སོགས་དང་སྒྲགས་འཁུར་བ་སོགས་བྱེད་དུ་མི་རུང་།
ЧѲЛА КЬЯБСУ СОҢВИ ЛУҢГИ ЛЕГБАМ ДАҢ, ТА НА ДУ НА ЧИК ЦҮНЧЕ ЛА ЯҢ ЧѲ КѲНЧОК ДАВУЙИ ДУШЕ КЬЕДЕ ЧАК ДАҢ, КУРТИ ЧАВА ЛЕ, СА ЧЖЕНПАР ЧЖОКПА ДАҢ, ЦОҢДУ ГЬЮРПА ДАҢ, ДАМАР ЧЖОКПА ДАҢ, ЛХАМ СОК ДАҢ ДАКДЕ КХУРВА СОК ЧУДУ МИ РУҢ
Дхарма ѳѳредиинден камгалал дилеп турар болганыңарда–чүгле ном-судур эвес, а Ѳѳредиг бижээн мырыңай чаңгыс одуруглуг бижик-даа болза ёзулуг камгалалым Ѳѳредиг бо болгай деп, улуг хүндүткел-биле тейиңерге үстүрүп, ѳрү тудуп чоруңар. Кижиниң белинден куду деңнелдиг черге салып, дүшке безин кирбес улуг ѳртекке садып-саарып, хээли кылдыр улуска сунуп, ыңай-бээр дажыырда идик-ук биле чаңгыс черге суп аар дээн ышкаш чүүлдер кылып болбас, хоржок.
དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་སོང་བས་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ལ་ཕྱོགས་རིས་མི་བྱེད་པར་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གང་ཟག་གཅིག་ཡན་ཆད་ལ་ཡང་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་དངོས་ལྟ་བུའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་དགོས་ཤིང་། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་གོས་ཀྱི་ཚལ་བུའི་ཆ་ཤས་ཙམ་ཡང་རྡོག་པས་བརྫི་བ་དང་།མི་གཙང་བའི་ཕྱོགས་སུ་དོར་བ་སོགས་བྱེད་མི་རུང་བས་གཙང་སར་སྐྱེལ་བ་སོགས་སྒྲུབ་པའི་བསླབ་བྱ་རྣམས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བསྒྲུབ་པའི་སྒོ་ནས་ལེགས་པར་སློབ་དགོས།
ГЕНДҮН ЛА КЬЯБСУ СОҢВИ ГЕНДҮНГЬИ ДЕ ЛА ЧОГРИ МИ ЧЕПАР РАПТУ ЧЖУҢВИ КАҢСАК ЧИК ЙЕНЧЕ ЛА ГЕНДҮН КѲНЧОК ҢѲ ДАВУЙИ ДУШЕ КЬЕ ГѲШИҢ, РАПТУ ЧЖУҢВИ ГѲКЬИ ЦЕЛ ПУЙИ ЧАШЕ ЦАМ ЯҢ ДОКПЕ ЗИВА ДАҢ, МИ ЦАҢВИ ЧОКСУ ДОРВА СОК ЧЕ МИ РУҢВЕ ЦАҢ САР КЬЕЛВА СОК ДУПИ ЛАПЧА НАМ ЦҮЛЖИНДУ ДУБИ ГОНЕ ЛЕКПАР ЛАП ГѲ
Саңхадан камгалал дилеп турар болганыңарда–саңханың кандыг-даа хевирин ылгай кѳрбейн, хелиң азы кечил сагыл четтирген чангыс-даа кижи болза улуг саңха ол деп бодалды сеткилиңерге оттурарындан аңгыда, лама кижиниң хевин кедип алган бѳдүүн башкыларны-даа хүндүлеп чоруңар. Лама башкыларның идик-хевин хирлиг, чуттуг черлерге салбайн, ѳрү кѳдүрүп, тейлеп чоруңар. Шак-ла ынчалдыр кылыр-кылбас чүүлдерни эки билип ап, кайгамчыктыы-биле боттандырып, сагып чоруңар.
ཐུན་མོང་དུ་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལ་བརྟེན་པ། དམ་པའི་ཆོས་ཉན་པ། ཚུལ་བཞིན་ཡིད་ལ་བྱ་བ། ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འབྲང་བའི་ཆོས་སྒྲུབ་པ་སྟེ་བཞི་དང་། དབང་པོ་མི་རྒོད་པ་དང་། སྡོམ་པ་ཅི་ནུས་སུ་ལེན་པ་དང་། སེམས་ཅན་ལ་སྙིང་བརྩེ་བ་དང་། དཀོན་མཆོག་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་བཅས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་བྱ་རྣམས་ལེགས་པར་བསླབ་དགོས། དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་མི་གསོད་པ་སོགས་བཞི་བྱུང་ན་སྡོམ་པ་གཏོང་བས་བསྐྱར་ནས་ལེན།མི་མ་ཡིན་བསོད་པ་སོགས་ལྔ་བྱུང་ན་སྡོམ་ལྡན་གཅིག་ལ་བཤགས།ཕྲ་མ་སོགས་མི་དགེ་བ་དྲུག་པོ་ཕྱོགས་མཐུན་ཡིན་པས་ཡིད་ཀྱིས་བསྡམས་ནས་ལེགས་པར་སྲུངས་ཤིགཅེས་བརྗོད་དེ་བསྔོ་བ་དང་སྨོན་ལམ་སོགས་སྐྱབས་གསུམ་འཛིན་པའི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྐབས་དང་འདྲའོ།
ТҮНМОҢДУ КЬЕВУ ДАМБА ЛА ДЕНБА, ДАМБИ ЧѲ НЬЕНБА, ЦҮЛЖИН ЙИ ЛА ЧАВА, ЧѲКЬИ་ЧЖЕСУ ДАҢВИ ЧѲ ДУБА ДЕ ЖИ ДАҢ, ВАҢБО МИ ГѲПА ДАҢ, ДОМБА ЧИНҮСУ ЛЕНБА ДАҢ, СЕМЧЕН ЛА НЬИҢ ЦЕВА ДАҢ, КѲНЧОК ЧѲПА ЛА ЦѲНПА ЧЕ КЬЯБДОЙИ ЛАПЧА НАМ ЛЕКПАР ЛАП ГѲ, ГЕНЬЕНГЬИ ДОМБА МИНТҮНЧОК МИ СѲПА СОК ЖИ ЧЖУҢНА, ДОМБА ДОҢВЕ КЬЯРНЕ ЛЕН ГѲ, МИ МАЙИН СѲПА СОК ҢА ЧЖУҢНА, ДОМДЕН ЧИКЛА ШАК, ТАМА СОК МИ ГЕВА ДУКПО ЧОК ТҮН ЙИНПЕ ЙИКЬИ ДАМНЕ ЛЕКПАР СУҢШИК!
Ниитизи-биле: 1) Дээди Башкыларга даянып чоруңар. 2) Дээди Ѳѳредигни дыңнап чоруңар. 3) Канчаан ѳѳреткен-дир: ол-ла олчаан сеткилиңерже киирип ап чоруңар. 4) Ѳѳредигни шын эдерип чорааш, ону амыдыралга боттандырары чугула болур. Бо дѳрт чүүлдү утпайн чоруңар.
Сөзүглел утказы:
1 Угаанның хир-чамы – азы угаанның беш хораны (клешалар -тиб. Човулаң кѳѳрү): човулаңны овур-хевир-биле кѳргүзүп турар ужур-утказы – карачал чуртталганың сеткил ханыышкынныг чүүлдеринге кижиниң эмин эртир хандыкшаанын кѳргүзүп турар. Клешалар дээрге – нүгүлдүг күзелдер-дир, олардан ойлап-дезип чоруур болза эки. Беш кол хоран азы човулаңны кѳѳрүнүң беш хевирлери бар, олар кижилерни катап-катап Очалаңга тѳрүттүнерин болдуруп, ол бүгү клешалардан хосталып албаан шаанда, Черже катап эглип кээринче кижини албадап турарлар: 1) мугулай угаан; 2) бодун ѳрү кѳрдүнери; 3) күштүг хандыкшыл; 4) кылык азы кѳѳр хѳѳн чогу; 5) коргуушкун азы човулаңдан коргары. Кижиниң чүдүлге-сүзүктүг бодун болур сайзыралының эге чадазында кол сорулгазы ол клешалардан адырлып алыры ол болур.
2 Кенин – (тѳвүттеп Геньен), шала тыва аян-биле «кенин» деп шаанда ѳгбелер адап чораан. Очулгазы буян кылырынче чоокшулаан.
3 Үндезин беш сагылдар– Кенин сагылдыг кижиниң сагыыр ужурлуг беш сагылдары – кижи ѳлүрбес, бербээнин албас, эр-хережээн чорукту соора кылбас, мегелевес болгаш эзиртир суксун ишпес.
4 Сагылды дамчыдып турар кижи – Бо удаада сагылды дамчыдып турар лама-башкыны чугаалап турар.
5 Сѳгектендир олуртуру – Бир дискээн черге, а бир дискээн ѳрү кѳдүрүп алгаш олурары.
6 Камгалалды диледим – Үш эртинеден камгалалды дилээрин чугаалап турар. Үш эртине – Будда, Дхарма болгаш Саңха.
7 Үш диптиг – Сарыг-Шажын ѳѳредии-биле үш дип бар: – 1 - Хандыкшыл ораны. 2 – Боттуг оран. 3 – Боттуг эвес оран.
8 Очалаң – санскрит дылда Сансара.
9 Чер ээлери, чер ээзи бурганнар – Брахма, Индра дээш черниң күштүг бурганнарындан аңгыда тайга-таңды, чер-суг ээлери дээш амылыглар.
10 Далай дег Виная Ѳѳредииниң чүрээ – Бурган башкының чараш мѳзү-бүдүш болгаш сагыл-саңмаар дугайында ѳѳредиглерин бижээн судур.
11 Чже Гунтаң Денбии Дѳнме – ат-сураглыг улуг тѳвүт башкы.
12 Ийи буттуглар – мында кижилер дугайында чугаалап турар.
13 Хандыкшыл чоктуң дээдизи – Дхарманы ѳѳренген тудум кижиниң ханыдыкшылы эвээжеп, чидип эгелээр болганындан ынча деп турар.
14 Чыыштарның – Кижилер чыглып турар чыыштар дугайында чугаалап турар.
15 Архат – (санскрит дыл кырында) угаан-медерелдиң хир-чамын долузу-биле арыглап, узуткап каапкан ыдыктыг кижи.
16 Хоран холуксаалыг – спирт холуксаалыг дээн уткалыг.
17 Чыргалдыг – Бурган башкы Будданың бир ады. Бурганнар ораны чыргалдыг оранче чаларап чоруй барган болганындан ынчаар база адаар.